ತ್ರಿವೇಣಿ ಗಂಗಾಧರಪ್ಪ
ಗ್ರೇಟರ್ ಸಿಟಿ ಎಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ನವಾಬರ ಕೋಟೆ ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕೋಟೆಯ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೇಳಬಹುದು. ಗೋಲ್ಕೊಂಡಾ ಕೋಟೆಯು ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ 11 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಗೋಲ್ಕೊಂಡವನ್ನಾಳಿದ ರಾಜರ ಇತಿಹಾಸ
ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು 1083 ರಿಂದ 1323 ರವರೆಗೆ ಕಾಕತೀಯರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿತ್ತು. 1336 ರಲ್ಲಿ ಮುಸುನೂರಿ ನಾಯಕರು ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ತುಘಲಕ್ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಗೋಲ್ಕೊಂಡವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. 1364 ರಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಕೊಂಡವನ್ನು ಆಳಿದ ಮುಸುನೂರಿ ಭೂಪತಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಶಾಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದನು. ಅಲ್ಲಿಂದ 1512 ರವರೆಗೆ, ಇದು ಬಹಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ನಂತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜರಾದ ಕುತುಬ್ ಶಾಹಿಗಳ ರಾಜಧಾನಿಯಾಯಿತು. ಕುತುಬ್ ಶಾಹಿ ರಾಜರು ಇದನ್ನು 1525 ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.
ಗೋಲ್ಕೊಂಡಾದ ವಿಶೇಷತೆ
ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಗರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಗೆ ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಬೇಕೆನಿಸುವ ಸ್ಥಳ. ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕುತುಬ್ ಶಾಹಿ ಗೋರಿಗಳು, ಅಲಮ್ಗೀರ್ ಮಸೀದಿ, ಬಾದಶಾ ಮಹಲ್ ಮುಂತಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧರನ್ನಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಸುಂದರವಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ.
ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಯು 8 ಮುಖ್ಯ ಸಿಂಹದ್ವಾರಗಳು, 4 ಸೇತುವೆಗಳು, ಅನೇಕ ಅರಮನೆಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಮಸೀದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಇಂದಿಗೂ ಭವ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾಗ್ಯನಗರದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಈಗ ನಗರದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯಾಗಿ ವಿಜೃಂಭಿಸುತ್ತಿದೆ. ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಇಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೋಟೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಮೇಲಿನವರಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಗೊತ್ತಾಗುವಂತೆ ರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ಬಳಿ ನಿಂತು ಕೈ ಚಪ್ಪಾಳೆ ತಟ್ಟಿದರೆ ಕೋಟೆಯಿಂದ ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವರೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ. ಶತ್ರುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆಯಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ರಚನೆಯು ಈಗ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಇಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಚಪ್ಪಾಳೆ ತಟ್ಟಿ ವಿಚಿತ್ರ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.
ರಾಮದಾಸರ ಜೈಲು
ಭದ್ರಾಚಲಂನಲ್ಲಿ ರಾಮಮಂದಿರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ತನಿಶಾ ರಾಜ ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀರಾಮದಾಸರನ್ನು ಈ ಕೋಟೆಯ ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಿಟ್ಟರೆಂಬ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಇದೆ. ಶ್ರೀರಾಮದಾಸರು ಕೆತ್ತಿದ ಸೀತಾರಾಮರ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಅಂದಿನ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಜನರು ಕೂಡ ಆ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.
ʻಬರದರಿʼ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಸಭಾ ಮಂಟಪವಾಗಿದೆ. ನೀವು ಈ ಮಂಟಪದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ನೋಡಿದರೆ, ಚಾರ್ಮಿನಾರ್, ಮಕ್ಕಾ ಮಸೀದಿ, ಕುತುಬ್ ಶಾ ರಾಜವಂಶದ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಯಾವ ಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದರೂ ವಿಶೇಷವೇನೋ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಮಂಟಪದ ಮೇಲಿನ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ ಸಿಂಹಾಸನವಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳದಿಂದ ನಗರದ 30 ಮೈಲಿ ವಿಸ್ತಾರವು ತುಂಬಾ ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
ತನೀಶಾ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಣ್ಣ ಮಾದಣ್ಣನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಮ್ಮ ದೇವಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಆಷಾಢ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬೋನಾಳ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾತ್ರೆಯನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಳಿ ನಗರದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನರು ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾಕತೀಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ದನಗಾಹಿಯೊಬ್ಬ ಅಮ್ಮನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡು, ಕಾಕತೀಯ ರಾಜರು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಚನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಕಾಲ ಬದಲಾದರೂ ಇಂದಿಗೂ ಆ ದೇವಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಜನ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಪ್ರಪಂಚದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಜ್ರಗಳು ಗೋಲ್ಕೊಂಡದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು
ಕೊಹಿನೂರ್ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ವಜ್ರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದುವರೆಗೆ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಲಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಜ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಗೋಲ್ಕೊಂಡದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಗಾರ ಆಸಿಫ್ ಜಾಹ್ I ಸುಮಾರು 1650 ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಹೋಪ್ ಡೈಮಂಡ್ ಅನ್ನು ಮಾತರ್ ಮಹಲ್ (ಕನ್ನಡಿಗರ ಅರಮನೆ) ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ರತ್ನವು 31.52 cm x 21 cm x 6 cm ಅಳತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, 2,106 ಕ್ಯಾರೆಟ್ ತೂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದ ಮೇಲೆ (ಕ್ರಿ.ಶ. 1531) ತನ್ನ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮುಜಾಫರ್ ಷಾ II ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ಹೆನ್ರಿ III ಅದನ್ನು ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಿದಾಗ ದರಿಯಾ-ಇ-ನೂರ್‌ನ ಮೌಲ್ಯವು ಗಗನಕ್ಕೇರಿತು.
ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಡೆಕ್ಕನ್‌ನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕೋಟೆಯಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ವೈಭವ, ವೈಶಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತು ವೈವಿಧ್ಯ ಇರುವ ಕೋಟೆ ಇನ್ನೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕು. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವೇ ಇಲ್ಲದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಇಂತಹ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಪುನರ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಇಟಾಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮಹತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು 1997 ರಿಂದ ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
