ಹೊಸದಿಗಂತ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಡೆಸ್ಕ್:
ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 24 ಏಕಾದಶಿಗಳಿವೆ. ಸೂರ್ಯನು ಉತ್ತರಾಯಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ಬರುವ ಧನುರ್ಮಾಸ ಶುದ್ಧ ಏಕಾದಶಿಯನ್ನು ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿ ಅಥವಾ ಮುಕ್ಕೋಟಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನು ಧನಸ್ಸು ರಾಶಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಮಣದವರೆಗಿನ ‘ಮಾರ್ಗ’ದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಕೋಟಿ ಏಕಾದಶಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ, ವೈಕುಂಠ ದ್ವಾರಗಳು ತೆರೆದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವ ದೇವಾಲಯಗಳ ಉತ್ತರ ದ್ವಾರದ ಬಳಿ ಮುಂಜಾನೆಯೇ ದೇವರ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನ ವಿಷ್ಣುವು ಮೂರು ಕೋಟಿ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಗರುಡ ವಾಹನರು ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂನಿಕೆಯಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಮುಕ್ಕೋಟಿ ಏಕಾದಶಿ ಎಂತಲೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಒಂದೇ ಏಕಾದಶಿಯು ಮೂರು ಕೋಟಿ ಏಕಾದಶಿಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಪಾವಿತ್ರ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕಾದಶಿಯ ಮೂರನೇ ದಿನ, ಹಾಲಾಹಲ ಮತ್ತು ಅಮೃತಮ್ ಇಬ್ಬರೂ ಜನಿಸಿದರು. ಈ ದಿನ, ಶಿವನು ವಿಷವನ್ನು ನುಂಗಿದನು. ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನದಂದು ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯನ್ನು ಉಪದೇಶಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.ಈ ದಿನದಂದು ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ, ಹೋಮ, ಪ್ರವಾದನೆ, ಮಂತ್ರಪಠಣೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ಉತ್ತರ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಭಕ್ತರು ಆ ಉತ್ತರ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಹೋಗಿ ದರ್ಶನ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಿರುವತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ವೈಕುಂಠದ್ವಾರಂ ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ದ್ವಾರವನ್ನು ತೆರೆದಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿಯು ವಿಷ್ಣುವಿನಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಶಕ್ತಿ ಮುರನನ್ನು ಕೊಂದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಮುರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ದೇವತೆಗಳು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ವಿಶೇಷ ಆಯುಧದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅರಿತು ಬದರಿಕಾಶ್ರಮದ ಹೈಮಾವತಿಯ ಗುಹೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಮುರ ಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ವಿಷ್ಣುವಿನ ದೇಹದಿಂದ ಒಂದು ಶಕ್ತಿ ಹೊಮ್ಮಿ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಮುರನನ್ನು ಸುಟ್ಟಿತು. ಆಗ ವಿಷ್ಣುವು ಆ ಶಕ್ತಿಗೆ ಏಕಾದಶಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟು ವರ ಬೇಡುವಂತೆ ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದನು.
ಆಗ ಆ ಶಕ್ತಿ ಈ ದಿನದಂದು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವವರ ಪಾಪಗಳನ್ನು ತೊಲಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವಳು ಕೇಳಿಕೊಂಡಳು. ಧನುರ್ಮಾಸ ಶುಕ್ಲ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ವೈಕುಂಠಪ್ರಾಪ್ತಿ ಬರುವಂತೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾನೆ. ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿಯ ದಿನದಂದು ಮುರನು ಅನ್ನದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅನ್ನದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಯಾವುದನ್ನೂ ತಿನ್ನಬಾರದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದ ಉಪವಾಸವು ಇತರ 23 ಏಕಾದಾಗಳ ಉಪವಾಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಮುರ ತಾಮಸಿಕ, ರಾಜಸಿಕ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಅರಿಷಡ್ವರ್ಗದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಇವು ಉಪವಾಸ ಜಾಗರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಜಯಿಸಿದರೆ ಸತ್ವಗುಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಮುಕ್ತಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅನ್ನದಲ್ಲಿ ಮುರ ವಾಸವಿರುವುದರಿಂದ ಮಡಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿ ಜಾಗರೂಕತೆಯನ್ನು ಕುಂದಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ತಾತ್ಪರ್ಯ. ಏಕಾದಶಿ ದಿನ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಿ ದ್ವಾದಶಿ ದಿನ ಅನ್ನದಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಗೀತೋಪದೇಶದ ದಿನವಾದ್ದರಿಂದ ‘ಭಗವದ್ಗೀತೆ’ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಉಪವಾಸ ಇರಬೇಕು. ತುಳಸಿ ತೀರ್ಥವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೇನನ್ನೂ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ಅತಿಥಿಯಿಲ್ಲದೆ ಊಟ ಮಾಡಬೇಡಿ. ಇಂದು ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವವರು ಪಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಏಕಾದಶಿ ವ್ರತದ ನಿಯಮಗಳು : 1. ದಶಮಿಯಂದು ರಾತ್ರಿ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಬೇಕು. 2. ಏಕಾದಶಿಯ ಇಡೀ ದಿನ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಬೇಕು. 3. ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಬೇಡಿ. 4. ಸ್ತ್ರೀ ಒಡನಾಟ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. 5. ಕೆಟ್ಟ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಡಿ. 6. ಆ ದಿನ ರಾತ್ರಿ ಜಾಗರಣೆ ಮಾಡಬೇಕು. 7. ಅನ್ನದಾನ ನೀಡಬೇಕು.
