ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ಮೇಘಾಲಯ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಮೌಲಿನ್ನಾಂಗ್ (Mawlynnong) ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿ ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಹಳ್ಳಿಯು ಕೇವಲ ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಪರ್ಯಾವರಣ ಸ್ನೇಹಿ ಜೀವನಶೈಲಿಗಾಗಿ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. 2003ರಲ್ಲಿ “ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿ ಸ್ವಚ್ಛ ಹಳ್ಳಿ” ಎಂಬ ಬಿರುದು ಪಡೆದ ನಂತರದಿಂದ, ಇದು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಮೌಲಿನ್ನಾಂಗ್ ಹಳ್ಳಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಸಿರು ಪರಿಸರದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿದಿರು ಅಥವಾ ಮರದ ಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ಕಸದ ಡಬ್ಬಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಿಷೇಧ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದ್ದು, ಹಳ್ಳಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಧೂಮಪಾನ ಮುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯರು ಕಸವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಜೈವಿಕ ಮತ್ತು ಅಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ಪರಿಸರದ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನವೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ತಾನೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹಳ್ಳಿಯ ಮಕ್ಕಳು ಸಹ ಬೆಳಗ್ಗಿನಿಂದಲೇ ಬೀದಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಳ್ಳಿ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಕುರಿತು ನಿಯಮಿತ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ಅಕ್ಷರಜ್ಞಾನ ಪ್ರಮಾಣ 100% ಆಗಿದ್ದು, ಶಿಕ್ಷಣದ ಜೊತೆಗೆ ಪರಿಸರ ಅರಿವು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
ಮೌಲಿನ್ನಾಂಗ್ ಹಳ್ಳಿಯು ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವೆ ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾದರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಹಸಿರಿನ ಪರ್ವತಗಳು, ಬಿದಿರು ಮರದ ಸೇತುವೆಗಳು ಹಾಗೂ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಇರುವ “ಲಿವಿಂಗ್ ರೂಟ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್” (Living Root Bridge) ಎಂಬುದು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೈಚಳಕದಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಅಪರೂಪದ ಸೌಂದರ್ಯ.
ಈ ಹಳ್ಳಿ ಕೇವಲ ಸ್ವಚ್ಛತೆಯ ಮಾದರಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂದೇಶವಾದ “ಸ್ವಚತೆಯೇ ದೇವರು” ಎಂಬ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಮೌಲಿನ್ನಾಂಗ್ ಹಳ್ಳಿ ವಿಶ್ವದ ಜನತೆಗೆ ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಸಹಜತೆಯ ಸಮತೋಲನ ಹೇಗೆ ಉಳಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರೇರಣಾದಾಯಕ ಉದಾಹರಣೆ.
