ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯನ್ನು ಭಾದ್ರಪದ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಚತುರ್ಥಿ ತಿಥಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷ (2025) ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26 ರಂದು ಬಂದಿದೆ. ಗಣೇಶ ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಗೆ ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ:
* ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಗಣೇಶ ಪೂಜೆ ಮುಹೂರ್ತ: ಬೆಳಗ್ಗೆ 11:01 ರಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ 01:29 ರವರೆಗೆ.
* ಚಂದ್ರನ ದರ್ಶನವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಸಮಯ: ಬೆಳಗ್ಗೆ 09:36 ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ 09:04 ರವರೆಗೆ.
ಪೂಜಾ ವಿಧಾನ
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ದಿನ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲು ಕೆಲವು ಸರಳ ಹಂತಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ:
* ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ: ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿ, ರಂಗೋಲಿ ಹಾಕಿ. ಒಂದು ಮಣೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆಂಪು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಹಾಸಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಅಕ್ಕಿ ಹಾಕಿ ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಇರಿಸಿ.
* ಸಂಕಲ್ಪ: ಪೂಜೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಶುದ್ಧ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಪೂಜೆಯ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ.
* ಅಭಿಷೇಕ: ಗಣೇಶನ ಮೂರ್ತಿಗೆ ನೀರು, ಪಂಚಾಮೃತ (ಹಾಲು, ಮೊಸರು, ತುಪ್ಪ, ಜೇನುತುಪ್ಪ ಮತ್ತು ಸಕ್ಕರೆ ಮಿಶ್ರಣ) ಮತ್ತು ಗಂಧದ ನೀರಿನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ.
* ಅಲಂಕಾರ: ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆ, ದಾರ ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳಿಂದ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿ. ಗರಿಕೆ ಹುಲ್ಲು, ಕೆಂಪು ದಾಸವಾಳ ಹೂವುಗಳು ಗಣೇಶನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯವಾದವು.
* ನೈವೇದ್ಯ: ಗಣೇಶನಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಮೋದಕ, ಲಾಡು, ಸುಂಡಲು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಸಿಹಿ ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ನೈವೇದ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಿ.
* ಆರತಿ: ಧೂಪ-ದೀಪ ಬೆಳಗಿ, ಗಣೇಶನಿಗೆ ಆರತಿ ಮಾಡಿ. ‘ಓಂ ಗಂ ಗಣಪತಯೇ ನಮಃ’ ಎಂಬ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸಿ.
* ಪ್ರಸಾದ ವಿತರಣೆ: ಪೂಜೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರಿಗೆ ಪ್ರಸಾದ ವಿತರಿಸಿ.
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ವಿಶೇಷತೆ
* ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಿಘ್ನನಿವಾರಕ: ಗಣೇಶನನ್ನು ಜ್ಞಾನದ ದೇವರು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ವಿಘ್ನನಿವಾರಕ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಶುಭ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಗಣೇಶನನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ.
* ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಆಚರಣೆ: ಈ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಗಣೇಶ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ ಪೂಜಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತ. ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಮೂರ್ತಿಗಳು ನೀರನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸುವುದರಿಂದ ಮಣ್ಣಿನ ಮೂರ್ತಿ ಬಳಸುವುದು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗಿದೆ.
* ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಂಕೇತ: ಈ ಹಬ್ಬವು ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪೂಜೆ, ಆರತಿ, ಪ್ರಸಾದ ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿ ತರುತ್ತವೆ.
* ಬಾಲ್ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಅವರ ಪಾತ್ರ: ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಅವರು ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಜನರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಜನರಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.
ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ದಿನ ಚಂದ್ರನನ್ನು ನೋಡಬಾರದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಆ ದಿನ ಚಂದ್ರನನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅಪವಾದ ಅಥವಾ ಕಳಂಕ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
