‘ರಥಗಳ ಉತ್ಸವ’ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜಗನ್ನಾಥ ರಥಯಾತ್ರೆಯು ಹಿಂದು ಧರ್ಮದ ಅತ್ಯಂತ ಪೂಜ್ಯ ಮತ್ತು ಭವ್ಯವಾದ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಒಡಿಶಾದ ಪುರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಜಗನ್ನಾಥನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಜನರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭವ್ಯ ಅವತಾರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಬಹಳ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಬರುತ್ತಾರೆ.
ಈ ವರ್ಷ, ಜೂನ್ 27, ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಜುಲೈ 8 ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಬಲಭದ್ರ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿ ಸುಭದ್ರಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಪುರಿಯ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭವ್ಯ ರಥಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಯಾತ್ರೆಯು 12 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಲಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ವಿಶೇಷ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹಗ್ಗಗಳ ಹೆಸರು
ವಿಶೇಷ ಏನಂದ್ರೆ ರಥಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಬಳಸುವ ಹಗ್ಗಗಳಿಗೂ ಸಹ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನ 16 ಚಕ್ರಗಳ ರಥವನ್ನು ನಂದಿಘೋಷ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ , ಮತ್ತು ಅದರ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಶಂಖಚೂಡ ನಾಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಲಭದ್ರನ 14 ಚಕ್ರಗಳ ರಥವನ್ನು ತಾಳಧ್ವಜ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಬಸುಕಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಭದ್ರೆಯ 12 ಚಕ್ರಗಳ ರಥವನ್ನು ದರ್ಪದಲನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಸ್ವರ್ಣಚೂಡ ನಾಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಗ್ಗಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಶುಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
ರಥಯಾತ್ರೆ ಹೇಗೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು?
ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದು ದಿನ ಸುಭದ್ರೆಯು ನಗರವನ್ನು ನೋಡುವ ಬಯಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದಳು. ಅವಳ ಆಸೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು, ಜಗನ್ನಾಥ ಮತ್ತು ಬಲಭದ್ರ ಅವಳನ್ನು ರಥದ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸಿ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ಮನೆಯಾದ ಗುಂಡಿಚಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಅಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದರು. ಇದು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ, ಇದು ಇಂದಿಗೂ ಈ ರಥ ಯಾತ್ರೆ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.
ರಥಗಳ ರಚನೆ
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇವತೆಯೂ ವಿಭಿನ್ನ ರಥದಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ.
ಜಗನ್ನಾಥನ ರಥ ( ನಂದಿಘೋಷ ): 45 ಅಡಿ ಎತ್ತರ, 16 ಚಕ್ರಗಳು.
ಬಲಭದ್ರನ ರಥ ( ತಾಳಧ್ವಜ ): 43 ಅಡಿ ಎತ್ತರ, 14 ಚಕ್ರಗಳು
ಸುಭದ್ರೆಯ ರಥ ( ದರ್ಪದಲನ್ ): 42 ಅಡಿ ಎತ್ತರ, 12 ಚಕ್ರಗಳು
ಎಲ್ಲಾ ರಥಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೀತಿಯ ಪವಿತ್ರ ಮರವನ್ನು ಬಳಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಹೊಸದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಥಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ದಪ್ಪ ಹಗ್ಗಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
