ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರ ನಡುವಿನ ಪ್ರೀತಿ, ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಈ ಹಬ್ಬವು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಸಹೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರನ ಕೈಗೆ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಇದು ರಕ್ಷಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದು, ಸಹೋದರನು ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ಜೀವಮಾನವಿಡೀ ರಕ್ಷಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಸಹೋದರಿಯರು ಸಹೋದರನ ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ.
ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನದ ಮೂಲ ಕಥೆಗಳು ಹಲವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಾಲದ ಕಥೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಶಿಶುಪಾಲ ವಧೆಯ ವೇಳೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಬೆರಳು ಗಾಯಗೊಂಡಾಗ, ದ್ರೌಪದಿ ತನ್ನ ಸೀರೆಯನ್ನು ಹರಿದು ಅವನ ಬೆರಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದಳು. ಆಕೆಯ ಈ ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ಸಂತೋಷಗೊಂಡ ಕೃಷ್ಣ, ಆಕೆಯನ್ನು ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ರಕ್ಷಿಸುವುದಾಗಿ ವಾಗ್ದಾನ ನೀಡಿದರು. ನಂತರ ಕುರುಸಭೆಯಲ್ಲಿ ದ್ರೌಪದಿಯ ಮಾನಹರಣದ ವೇಳೆ, ಕೃಷ್ಣ ಅವಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ. ಈ ಘಟನೆ ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನದ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ಣ ಸಂದೇಶಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನವು ಕುಟುಂಬ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ನಗರದಿಂದ ಹಳ್ಳಿಯವರೆಗೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಬ್ಬದ ಸಡಗರ ಕಳೆಗಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಕೇವಲ ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ಸಹೋದರ-ಸಹೋದರಿಯರಿಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ. ಸ್ನೇಹಿತರು, ಬಂಧುಗಳು, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸೈನಿಕರಿಗೂ ಸಹ ರಾಖಿ ಕಟ್ಟುವ ಪದ್ಧತಿ ಇದೆ. ಇದರಿಂದ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ, ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ನಡೆಯುವ ರಕ್ಷಾ ಬಂಧನ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಏಕತೆ ಮತ್ತು ಬಾಂಧವ್ಯದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ.
